یکی از مسائل مهم، حیاتی و اساسی که در تمام زمان برای انسان های عاقل و متفکری که روی این کره خاکی زندگی کرده اند و همواره در طول قرون و عصرها اذهان و فکرهای بسیاری از افراد معمولی را نیز به خود مشغول کرده است، این سؤال مطرح بوده است که هدف از خلقت انسان چیست؟ به این معنی که انسان برای چه آفریده شده است و برای چه هدفی زندگی می کند؟ از کجا آمده است؟ برای چه چیزی آمده و مقصد او کجا است؟ مولوی، شاعر پرآوازه ایرانی شعری در این‌باره دارد که می گوید:
روزها فکر من این است و همه شب سخنم / که چرا غافل از احوال دل خویشتنم
مانده‌ام سخت عجب کر چه سبب ساختش مرا / یا چه بودست مراد وی از این ساختنم
از کجا آمده‌ام آمدنم بهر چه بود / به کجا می‌روم آخر ننمایی وطنم
پس پرسش اصلی این است که ما انسان‌ها به چه دلیلی آفریده شده ایم؟ یا هدف خدا از خلقت انسان‌ها چه بوده است؟ اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که با این سوالات اساسی دست و پنجه نرم می‌کنید تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
با مقنعه، در کنار زیبایی حجاب کامل خود را حفظ کنید.
به صورت کلی، هدف از خلقت انسان به چندین نوع معنی می شود: در مورد اول، می توان این جمله را این گونه معنی کرد که هدف خالق از آفرینش چیست؟ یعنی در پشت خلقت انسان، خالق چه انگیزه ای داشته است و چه عاملی باعث شده است که او برای خلقت دست به کار شود؟ اما این چیزی نیست که به این معنا باشد؛ چرا که نشان دهنده نقص و کمبود در فاعل، یا همان خدا می شود. این معنا و هدف تنها در مورد فاعل های بالقوه و مخلوقات صادق است و در مورد خدا اصلاً درست نیست و کاربردی ندارد.
در مورد بعدی می توان گفت که صرفاً هدف فعل مطرح است؛ یعنی هر عملی را که در نظر بگیریم، می‌بینیم که به سوی یک هدف و نشانه ای است و برای همین مورد آفریده شده است تا به آن برسد. برای مثال می توان دانه ای را مثال زد که در زمین کاشته می شود و شروع به رشد و فعالیت می کند و به درخت تبدیل می شود که کمال آن دانه است. این مورد را غایت فعلی می نامند.
من نکردم خلق تا سودی کنم / لیک بر بندگان جودی کنم
هدف از خلقت انسان به این بر می گردد که ماهیت و موجودیت انسان چیست؟ در انسان چه استعدادهایی نهفته است؟ رسیدن به چه کمالاتی برای او در نظر گرفته شده است؟ به طور کلی، هر کمالاتی که در انسان قرار داده شده است، باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد؛ چرا که انسان برای رسیدن به این کمالات آفریده شده است.
در اینجا این سؤال پیش می آید که کمال انسان در چیست؟ عده ای کمال انسان را در رسیدن و بهره برداری هرچه بیشتر از لذایذ مادی می دانند، در مقابل، عده‌ای دیگر آن را در افزایش روحیات معنوی و روحانی که از راه مبارزه با لذایذ مادی به دست می آید می‌دانند. برخی دیگر نیز کمال را در علم و فلاسفه می بینند. برای رسیدن به پاسخ درست در مورد کمال، ماهیت و خلقت انسان، باید به سراغ عقل خود که حجت باطنی و خدا در درون ما است و همچنین کتاب الهی یعنی قرآن برویم که نشان دهنده و روشن کننده راه سعادت بشری است.
از نظر حجت درونی (عقل)، آفرینش نوعی احسان و فیض خداوند نسبت به موجودات ممکن است؛ به این معنی که چیزی که قابلیت خلق شدن را دارد، خداوند بزرگ و بلند مرتبه از خلق آن بخل نمی ورزد. در ادامه خداوند وسایل کمال را در اختیار انسان می گذارد و اراده‌ی حکیمانه خود را به کار می گیرد تا موجوداتی که خلق کرده است، به‌صورت طبیعی و جبری به سوی کمال خود حرکت کنند.
بیشتر بخوانید: حجاب کامل چه حجابی است؟
از دیدگاه عقل، اصل آفرینش و آفرینش انسان یک گام تکاملی، بزرگ و عظیم است؛ چرا که چیزی از عدم به‌وجودآوردن و نیستی را به سمت هستی سوق دادن و صفر را به مرحله عدد رساندن است.
قرآن با بینش عمیقی که درباره تمام موضوعات دارد و هدف از آفرینش جهان و انسان را مورد بررسی و کنکاش و بحث قرار داده است و مقصد و هدف مشخصی را برای خلقت انسان در خود بیان نموده است. چرا؟ چون که هیچ آفریده و خلقت خدا بدون هدف و باطل نیست. آفرینش چنین جهان با عظمت و آفرینش اشرف مخلوقات یعنی انسان به هیچ بهانه ای نمی تواند بدون هدف و باطل باشد.
قرآن در قسمتی می فرماید که: «أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناکُمْ عَبَثاً وَ أَنَّکُمْ إِلَیْنا لا تُرْجَعُونَ؛ آیا می پندارید که شما را بیهوده آفریده ایم و به‌سوی ما باز نمی گردید»؟
یا در بخشی دیگر در ارتباط با نظام هستی و آفرینش آن می گوید: «یَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً؛ آن ها دائم در خلقت آسمان ها و زمین می اندیشند و می گویند: پروردگارا، تو این دستگاه با عظمت را بیهوده نیافریده ای» قرآن کریم در این باره برای هدف از خلقت انسان اهدافی را بیان کرده است:
اهداف اصلی آفرینش انسان به صورت زیر است که عبارت اند از:
قرآن کریم، در آیات خود هدف از خلقت انسان ها را آزمایش و امتحان گفته است. در این باره می فرماید که: «الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاهَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً ؛ خداوند مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک از شما بهتر عمل می کنید و او شکست ناپذیر و بخشنده است.» این امتحانی که در این آیه به آن اشاره شد به بروز و ظهور کمالات انسانی بر می گردد که کمی پیش تر در بالا به آن اشاره کردیم.
در ادارات خود حجابی کامل را با مقنعه اداری تجربه کنید!
قرآن هدف از آفرینش انسان را در آیه ای دیگر به قدرت و علم بی پایان الهی مرتبط می داند و می گوید که: «اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ یَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَیْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ؛ خداوندی که هفت آسمان را آفرید و زمین نیز همانند آن، فرمان او پیوسته فرود آید تا بدانید خداوند (یگانه) بر همه چیز تواناست».
علم توحید، یگانگی و معرفت بی پایان خداوند این زمینه را به وجود می آورد که بالاترین کمالات را بتوانید کسب کنید که همه‌ی اینها به سود خود انسان است. در این مورد هیچ گونه سود و ضرری متحمل خداوند بزرگ و بلند مرتبه نمی شود؛ چون که او غنی مطلق این جهان است.
«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ؛ من جن و انس را نیافریدم جز برای این که عبادتم کنند» (و بدین وسیله به قله کمالات راه یابد).
خداوند در این مورد، عبادت را یکی دیگر از هدف های خود برای آفرینش انسان در کتاب خود نام برده است.
در برخی دیگر از آیات الهی در قرآن کریم، هدف از خلقت انسان را رسیدن به رحمت لایزال الهی می داند و می گوید که: «وَ لَوْ شاءَ رَبُّکَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّهً واحِدَهً وَ لا یَزالُونَ مُخْتَلِفِینَ إِلاَّ مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَ لِذلِکَ خَلَقَهُمْ؛ اگر پروردگارت می خواست، همه مردم را یک امت قرار می داد؛ ولی آنها همواره مختلف اند، مگر کسی که مورد رحمت الهی قرار گیرد، و برای همین (پذیرش رحمت) خداوند آن ها را آفرید».
در آیات بالا که نام برده و اشاره شد، قرآن هدف از خلقت انسان را به ۴ مورد تقسیم بندی کرده و برای خلقت انسان بیان کرده است. برخی از آنها دلایل اصلی، برخی دیگر ابزاری و وسیله برای رسیدن به هدف اصلی و تعدادی دیگر نیز به منزله نتیجه آن است:
بالاترین هدف خلقت آفرینش و خلقت انسان، از دیدگاه بیشتر صاحب نظران و قرآن، می تواند رسیدن به کمال و هرچه نزدیک‌تر شدن به مخلوق، یعنی خداوند متعال باشد؛ چرا که هدف بندگی و عبادت، رسیدن به اوج کمال و پیداکردن راه سعادت است. انسان کامل، انسانی است که به آستان و درگاه خداوند راه یافته است.
در نتیجه آن، از رحمت بی پایان و نا تمام آن بهره مند می شود و استفاده می نماید. نتیجه عبودیت خداوند را می توان رسیدن به کمال و رحمت الهی دانست که از بالاترین کمالات انسانی است. و در آخر هم لازم به ذکر است که اگر دارای فرزند هستید، از همان کودکی او را با مفاهیم دینی و دلایل خلقت انسان آشنا کنید. همچنین می توانید برای او به عنوان هدیه، مقنعه کودک هدیه دهید.
در این مقاله از حجاب خورشید ما به بررسی هدف از خلقت انسان یا به صورتی دیگر، هدف خدا از خلقت انسان پرداختیم و از آیات الهی برای روشن تر شدن این موضع کمک گرفتیم؛ بنابراین، در پایان می توان گفت که هدف از خلقت انسان، عبودیت و رسیدن به درجه‌ای از کمال است که در رحمت الهی را به سوی انسان می گشاید.
رحمت دادن نیز نشانه ای از ذات فیاض و بخشنده خداوند است که رحمت از جانب او برای بندگان عزیزش صادر می شود و هر موجودی را به کمال شایسته و مورد انتظار خود می رساند. ممنون از اینکه تا انتهای مقاله همراه ما بودید و وقت خود را در اختیار ما گذاشتید. باشد که این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد.
[faq-schema id=”۶۶۰۲″]
