پوشش زن یا حجاب، از مواردی می باشد که امروزه مورد اختلاف نظر قرار گرفته است. آیه حجاب در قرآن می تواند بهترین منبع و مرجع برای رفع شبهات و اختلافات باشد. آیات حجاب در قرآن کریم نشان می دهند که حکم آن به صورت یکجا و به یک باره نازل نشده است. بلکه نزول احکام حجاب، تدریجی و با گذشت زمان بوده است. تاثیر حفظ حجاب در سلامت روان فردی و اجتماعی، اهمیت آن را دو چندان کرده است. با بررسی تفسیر آیات حجاب در قرآن می توان به ضرورت حجاب کامل در اسلام به ویژه برای بانوان پی برد.
آیه حجاب در کدام سوره می باشد؟ آیات حجاب موجود در دو سوره احزاب و نور، به طور مفصل این مساله فردی و اجتماعی را بازگو می کند. دلیل نام گذاری این آیات به عنوان آیه حجاب نیز این می باشد که در آن ها به اهمیت حفظ پوشش در برابر نگاه نامحرم پرداخته می شود.
آیات حجاب در قرآن، در دو سوره نور و احزاب بیان شده است. مفسران آیات 32، 33، 53، 54، 55 و 59 سوره احزاب و آیات 30، 31، 58، 59 و 60 سوره نور را به عنوان آیات حجاب می دانند. بررسی این آیات، در رفع بسیاری از شبهات ما در خصوص مساله پوشش بانوان و واجباتی که پیرامون این مسئله وجود دارد، کمک شایانی می کند.
يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ ۚ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا
ای زنان پيامبر! شما مثل احدی از ساير زنان نيستيد، البته اگر تقوی پيشه سازيد، پس در سخن دلربايی مكنيد، كه بيمار دل به طمع بيفتد، و سخن نيكو گوييد.
وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَىٰ ۖ وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا
و در خانه های خود بنشينيد، و چون زنان جاهليت نخست خودنمايی نكنيد و نماز به پا داريد، و زكات دهيد، و خدا و رسولش را اطاعت كنيد، خدا جز اين منظور ندارد كه پليدی را از شما اهل بيت ببرد و آن طور كه خود می داند پاكتان كند.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَىٰ طَعَامٍ غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ وَلَٰكِنْ إِذَا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ ۚ إِنَّ ذَٰلِكُمْ كَانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِي مِنْكُمْ ۖ وَاللَّهُ لَا يَسْتَحْيِي مِنَ الْحَقِّ ۚ وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ۚ ذَٰلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ ۚ وَمَا كَانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَدًا ۚ إِنَّ ذَٰلِكُمْ كَانَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمًا
ای كسانی كه ايمان آورديد! به خانه های پيغمبر در نياييد، مگر آنكه شما را به طعامی دعوت كنند، به شرطی كه به انتظار طعام زودتر نرويد، بلكه وقتی شما را خواندند داخل شويد، و چون طعام خورديد، متفرق گرديد، و آن جا را محل انس و گفتگو مكنيد، كه اين، پيغمبر را ناراحت می كند، او از شما خجالت می كشد. ولی خدا از بيان حق خجالت نمی كشد، و چون از همسران او چيزی می پرسيد، از پشت پرده بپرسيد، اين برای طهارت دل شما و دل آنان بهتر است، و شما حق نداريد رسول خدا (ص) را اذيت كنيد، و بعد از مرگش با همسران او ازدواج نماييد، اين كار تا ابد ممنوع است، چون نزد خدا كاری عظيم است.
إِنْ تُبْدُوا شَيْئًا أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا
چه آنكه چيزی را اظهار كنيد و چه پنهان داريد، خدا به هر چيزی دانا است.
لَا جُنَاحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبَائِهِنَّ وَلَا أَبْنَائِهِنَّ وَلَا إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ أَخَوَاتِهِنَّ وَلَا نِسَائِهِنَّ وَلَا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ ۗ وَاتَّقِينَ اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدًا
هيچ حرجی برای همسران در خصوص نامبردگان زير نيست، يعنی لازم نيست خود را در برابر پدران، فرزندان، برادران و برادرزادگان، پسران خواهران، زنان ايشان و كنيزانی كه دارند بپوشانند، و بايد كه از خدا بترسند، كه خدا همواره بر هر چيزی شاهد و ناظر است.
يا ايها النبى قل لازوجك و بناتك و نساء المؤمنين يدنين عليهن من جلابيبهن ذلك ادنى ان يعرفن فلا يوذين و كان الله غفورا رحيما
هان اى پيامبر! به همسرانت و دخترانت و زنان مؤمنين، بگو تا جلباب خود پيش بكشند، بدين وسيله بهتر معلوم مى شود كه زن مسلمانند، در نتيجه اذيت نمى بينند و خدا همواره آمرزنده رحيم است.
وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَىٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
و به زنان با ایمان بگو: چشمان خود را از آنچه حرام است فرو بندند، و شرمگاه خود را حفظ کنند، و زینت خود را [مانند لباس های زیبا، گوشواره و گردن بند] مگر مقداری که [طبیعتاً مانند انگشتر و حنا و سرمه، بر دست و صورت] پیداست [در برابر کسی] آشکار نکنند، و [برای پوشاندن گردن و سینه] مقنعه های خود را به روی گریبان هایشان بیندازند، و زینت خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدران شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران شوهرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان [هم کیش خود] شان، یا بردگان زر خریدشان، یا خدمتکارانشان از مردانی که ساده لوح و کم عقل اند و نیاز شهوانی حس نمی کنند، یا کودکانی که [به سنّ تمیز دادن خوب و بد نسبت به امیال جنسی] نرسیده اند. و زنان نباید پاهایشان را [هنگام راه رفتن آن گونه] به زمین بزنند تا آنچه از زینت هایشان پنهان می دارند [به وسیله نامحرمان] شناخته شود. و [شما] ای مؤمنان! همگی به سوی خدا بازگردید تا رستگار شوید.
قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَزْكَىٰ لَهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ
به مردان مؤمن بگو ديدگان خويش را از نگاه به زنان اجنبى باز گيرند و فرج هاى خويش را نگه دارند، اين براى ايشان پاكيزه تر است كه خدا از كارهايى كه مى‌كنيد آگاه است.
نکات آیات حجاب با توجه به سوره نور، این است که ابتدا به مردان خطاب شده است که مراقب نگاهشان باشند. در مرحله بعد نیز رعایت حجاب توسط زنان سفارش شده است. مطابق این آیه، شروع گناه با نگاه آغاز می شود. پس مردان باید برای حفظ پاکدامنی، چشمانی پاک داشته باشند. مردان باید در نوع پوشش خود، شئونات را رعایت کنند.
و قل للمؤمنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهنّ و لا يبدين زينتهنّ الا ما ظهر منها و ليضربن بخمرهنّ على جيوبهنّ و لا يبدين زينتهنّ الا لبعولتهنّ او آبائهنّ او آباء بعولتهنّ او ابنائهنّ او ابناء بعولتهنّ او اخونهنّ او بنى اخونهنّ او بنى اخوتهنّ او نسائهنّ او ما ملكت ايمانهنّ او التابعين غير اولى الاربة من الرجال او الطفل الّذين لم يظهروا على عورت النساء و لا يضربن بارجلهنّليعلم ما يخفين من زينتهنّ و توبوا الى اللّه جميعا ايه المؤمنون لعلكم تفلحون
و به زنان با ايمان بگو، چشم از نگاه به مردان اجنبى فرو بندند و فرج هاى خويش را حفظ كنند و زينت خويش را جز آنچه آشكار است آشكار نسازند و بايد كه روپوش‌هايشان را به گريبان‌ها كنند و زينت خويش را نمايان نكنند مگر براى شوهرانشان، يا پدران و يا پدرشوهران يا پسران و يا پسر شوهران و يا برادران و يا خواهرزادگان و يا برادرزادگان و يا زنان و يا آنچه مالك آن شده اند. يا افراد سفيه كه تمايلى به زن ندارند و يا كودكانى كه از اسرار زنان خبر ندارند، و مبادا پاى خويش را به زمين بكوبند تا آنچه از زينتشان كه پنهان است ظاهر شود اى گروه مؤمنان همگى به سوى خدا توبه بريد شايد رستگار شويد.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنْكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ ۚ مِنْ قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُمْ مِنَ الظَّهِيرَةِ وَمِنْ بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاءِ ۚ ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَكُمْ ۚ لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَلَا عَلَيْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ ۚ طَوَّافُونَ عَلَيْكُمْ بَعْضُكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
شما اى كسانى كه ايمان داريد، بايد به كسانى كه شما مالك آنان شده ايد و كسانى كه هنوز به عقل نرسيده اند دستور دهيد در شبانه روز سه وقت از شما اجازه ورود بگيرند يكى پيش از نماز صبح و دوم هنگام نيم روز كه جامه‌هاى خويش از تن در مى آوريد و سوم بعد از نماز شبانگاه كه اين سه هنگام، هنگام خلوت شما است و پس از آن مى توانند بدون اجازه وارد شوند و گناهى بر شما و ايشان نيست كه هنگام تحرك و برخورد با يكديگر است، خدا اين چنين آيه ها را براى شما بيان مى كند كه خدا دانا و فرزانه است.
وَإِذَا بَلَغَ الْأَطْفَالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
و چون كودكانتان به عقل رسند بايد اجازه دخول بگيرند، چنان كه نام بردگان، قبل از ايشان (و يا آنان كه زودتر از ایشان به حد رشد رسيدند) اجازه مى‌گرفتند، خدا اين چنين آيه هاى خويش را براى شما بيان مى كند كه خدا دانا و فرزانه است.
وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا يَرْجُونَ نِكَاحًا فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُنَاحٌ أَنْ يَضَعْنَ ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ ۖ وَأَنْ يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَهُنَّ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
و زنان وامانده كه ديگر اميد شوهر كردن ندارند به شرطى كه زينت خود نشان ندهند گناهى ندارند اگر جامه خويش بگذارند و در عين حال خوددارى كردن برايشان بهتر است و خدا شنوا و دانا است.
اهمیت حفظ نگاه از آلوده شدن به گناه و تاثیر آن بر روح و روان انسان همیشه مورد توجه بوده است. “ز دست دیده و دل هر دو فریاد، که هرچه دیده بیند دل کند یاد” این دوبیتی زیبا نیز مصداق همین مطلب است. از وجود آیات حجاب در قرآن نیز می توان به میزان اهمیت آن پی برد. رعایت حجاب و عفاف محدود به جنسیت نمی شود و تمام افراد جامعه باید نگاه خود را از حرام بپوشانند.
با تفسیر آیات حجاب در قرآن می توان به حدود پوشش در اسلام پی برد. با توجه به آیه حجاب در قرآن (آیات سوره نور و احزاب)، حجاب مانعی برای حضور بانوان در جامعه نیست. حد پوشش نیز برای زنان مشخص شده است و دیده شدن قسمت هایی از بدن مانند دست و صورت مانعی ندارد. ضمن اینکه رعایت حجاب و عفاف بانوان را از نگاه هوس آلود افراد بیمار در جامعه مصون می دارد. از این رو حجاب خورشید در این مطلب آیاتی را گردآوری کرده است که از آیات قرآنی مربوط به حجاب این چنین استنباط می شود که اسلام در رابطه با پوشش احکام سخت گیرانه ندارد، زیرا اعضای خانواده که مدام در زندگی هر فرد حضور دارند، جزو محارم هستند و داشتن حجاب در برابر آن ها واجب نیست.
جایگاه زن بیرون از خانه باید به دور از خودنمایی باشد و خودنمایی نشانه جاهلیت است، نه تمدن.
11 آیه حجاب در قران بیان شده است (آیات 32، 33، 53، 54، 55 و 59 سوره احزاب و آیات 30، 31، 58، 59 و 60 سوره نور)
